کیف پول الکترونیک، یک سرویس آنلاین یا دستگاه الکترونیکی است که امکان شارژ موجودی و انجام تراکنشهای مالی را فراهم میکند. این سرویس گزینهای مناسب برای پرداخت با پول نقد و کارتهای بانکی است و در ایران، از طریق اسکن کد QR، NFC و ارسال دیجیتال با سرویس API مورد استفاده قرار میگیرد.
در حال حاضر، در سراسر جهان، استفاده از پول نقد و کاغذی به طریق چشمگیری کاهش یافته است. به دلیل بودجه سنگین مورد نیاز برای تولید اسکناس و نگهداری آنها، دولتها سعی در حذف اسکناسهای کاغذی و ایجاد جایگزینهای مناسب برای آنها دارند.
آخرین رویکردهای در راستای حذف پول کاغذی در سراسر جهان، از جمله ایران، شامل استفاده از انواع کیف پول الکترونیک یا اینترنتی است که کاربردهای فراوانی دارد. تنها افرادی میتوانند از مزایا و کاربردهای آن استفاده کنند که با انواع کیف پول الکترونیک آشنا هستند و از قواعد کارکرد آن آگاهی دارند.
در این مقاله، ماهیت، انواع، کاربردها و مزایای کیف پول الکترونیک، همچنین نحوه استفاده از آن در ایران، بررسی شده است. همچنین، درباره کاربردهای کیف پول الکترونیکی بینالمللی و دانلود اپلیکیشنهای کیف پول و والتهای اینترنتی نیز توضیح داده شده است.
کیف پول الکترونیک چیست
کیف پول الکترونیک یا E-Wallet، به سرویسهای آنلاین یا دستگاههای الکترونیکی اطلاق میشود که امکان شارژ موجودی و انجام تراکنشهای الکترونیکی را فراهم میکنند. این کیف پولها را میتوان به صورت دیجیتال یا الکترونیکی نامید و با نصب آنها بر روی کامپیوتر، گوشی هوشمند و دستگاههای مشابه، میتوان از خدمات آنها بهرهمند شد.
به طور ساده، کیف پول الکترونیک یا E-Wallet هر وسیله یا ابزاری است که امکان تراکنشهای الکترونیکی را برای افراد فراهم میکند. این کیف پولها اغلب به یک حساب بانکی متصل میشوند و به عنوان جایگزینی برای کارتهای اعتباری یا کارتهای بانکی استفاده میشوند. آنها برای خرید آنلاین، آفلاین، پرداخت قبوض و تراکنشهای مالی در بورس بینالمللی و سایر موارد مورد استفاده قرار میگیرند.
کارتهای مترو یا اتوبوس، به عنوان مصادیقی از کیف پول الکترونیک فیزیکی در ایران، در دسترس هستند. امروزه، با پیشرفت تکنولوژی و گسترش استفاده از گوشیهای هوشمند و اینترنت، اشکال دیگری از این کیف پول نیز به صورت اپلیکیشنهای قابل نصب بر روی تلفن همراه طراحی شدهاند.
با دانلود و نصب این اپلیکیشنها بر روی تلفن همراه یا سیستم کامپیوتر، افراد میتوانند از مزایا و امکانات آنها بهرهمند شوند. با استفاده از کیف پول دیجیتال، افراد از حمل کارت بانکی یا وارد کردن اطلاعات کارت بانکی در دستگاههای پوز یا درگاههای خرید اینترنتی مستقل میشوند.
با استفاده از کیف پول الکترونیک نصب شده بر روی تلفن همراه و اسکن کد یا انتخاب درگاه مربوط به آن، بدون نیاز به وارد کردن اطلاعات حساب یا کارت بانکی، امکان پرداخت وجه مورد نظر در خریدهای حضوری یا آنلاین فراهم میشود.
انواع کیف پول الکترونیک
در تیتری از مقاله مورد نظر، انواع و اقسام مختلفی از کیف پول الکترونیک یا اینترنتی مورد بررسی و توضیح قرار گرفته است. در سال نگارش مقاله (1402)، انواع کیف پول الکترونیک عبارتند از:
1. کیف پولهای باز
2. کیف پولهای بسته و نیمه بسته
3. کیف پول رمز ارز یا ارز دیجیتال
4. کیف پول الکترونیکی NFC
5. کیف پول QR Code
6. کیف پول ارسال دیجیتال
یکی از مصادیق کیف پولهای بسته در ایران، کارتهای هدیه بانکی هستند که دارای مبالغ از پیش تعیین شده هستند و با آنها میتوان خرید و پرداخت وجه کالای خریداری شده را انجام داد. در سراسر دنیا نیز شرکتهایی مانند Flipkart، Makemytrip و Bookmyshow، کیف پولهای بسته را به مشتریان خود ارائه میدهند.
کیف پولهای نیمه بسته در ایران تنها با مجوز بانک مرکزی صادر میشوند و جیبی مو یکی از نمونههای آن است که در حال حاضر خدمات خود را در ایران ارائه میدهد. مدیریت این کیف پولها با موسسات غیربانکی است که موظف هستند پولها را با همکاری یک بانک به صورت سپرده نگهداری کنند.
کیف پولهای نیمه بسته قابل شارژ با کارتهای بانکی هستند و میتوان با استفاده از شارژ موجود در آنها، اقداماتی مانند خرید از فروشندههای طرف قرارداد با شرکت مدیریتکننده کیف پول، خریدهای آنلاین و آفلاین، خرید کالا و خدمات، انجام خدمات مالی و پرداخت قبوض و … را انجام داد.
کیف پولهای باز، قابل استفاده در انواع خریدها بوده و صرفا توسط بانکها یا در همکاری با آنها صادر میشوند. تا زمان نگارش مقاله حاضر (بهمن سال ۱۴۰۲)، در ایران نمونه رسمیای از آن وجود ندارد و صرفا نمونههای آزمایشی آن در حال بررسی میباشند.
کیف پول الکترونیکی NFC که از طریق تراشههای موجود در تلفن همراه، ساعت هوشمند و دیگر دستگاهها فعال میشوند، دربردارنده اطلاعات کیف پول دیجیتال شخص هستند. با نزدیک کردن تراشه NFC به ماژول گیرنده اطلاعات، موجودی کیف پول بررسی میشود و با رد و بدل اطلاعات مالی، پرداخت انجام میشود.
کیف پول QR Code، از طریق اسکن کد QR، به شناسایی حساب کیف پول مقصد میپردازد و پس از تایید وارد کردن مبلغ تراکنش توسط صاحب کیف پول، درخواست انتقال پول ارسال میشود. در اکثر کشورها، این کیف پول در تاکسیها و فروشگاههای محلی مورد استفاده قرار میگیرد و بانکهای ایرانی نیز امکان ساخت کیف پول با این مکانیزم را برای مشتریانشان در اپلیکیشنهای خود فراهم کردهاند.
کیف پولهای دیجیتال که مراحل پرداخت و جابجایی وجه در آنها از طریق API سرویس دهنده کیف پول و اتصال آن به فروشگاههای آنلاین انجام میشود، از نمونههای پرکاربرد آن میتوان به PayPal، AliPay و Amazon اشاره کرد.
کاربرد و مزایای استفاده از کیف پول اینترنتی
در تیترهای قبلی مقاله، به توضیحاتی درباره کیف پول الکترونیک و انواع پرکاربرد آن پرداخته شده است. حالا به مورد کاربرد و مزایای استفاده از کیف پول اینترنتی میپردازیم.
استفاده از کیف پول الکترونیک یا اینترنتی، دقت و سرعت در انجام امور مالی و پرداختهای آنلاین و آفلاین را افزایش میدهد و روند این امور را آسانتر میسازد. علاوه بر این، به مواردی چون ارتباط آسان با سایر حسابها، تجمیع تراکنشهای خرد، افزایش امنیت اطلاعات بانکی افراد و کاهش حوادثی مانند فیشینگ کمک میکند.
در توضیح کاربرد کیف پول اینترنتی باید اشاره کرد که این کیف پول در خریدها و پرداختهای آنلاین و آفلاین به کار میرود و به نوعی، جایگزین کارت بانکی و پرداخت از طریق حساب بانکی شده است. شایان ذکر است که بسته به نوع کیف پول الکترونیک، میتوان کاربردها و استفادههایی مانند پیگیری تراکنشهای مالی، مدیریت صورتحسابها، انتقال وجه به حسابهای بانکی و نگهداری رمز ارزها یا ارزهای دیجیتال را نیز برای آن تصور کرد.
نحوه استفاده از کیف پول الکترونیک در ایران
در توضیح نحوه استفاده از کیف پول الکترونیک در ایران باید اشاره کرد که در حال حاضر، استفاده از کیف پولهای بسته مانند کارت هدیه و استفاده از روشهایی چون اسکن کد QR Code، NFC و ارسال دیجیتال با سرویس API از جمله روشهای استفاده از کیف پول الکترونیک در ایران میباشند. با این توضیح که:
– افراد میتوانند حسب مورد از بانکها اقدام به دریافت کارت هدیه با مبالغ معین نموده و تا سقف مبلغ موجود در کارت، پرداختهای خود را انجام دهند.
– همچنین با نصب تراشه NFC بر روی باتری تلفن همراه و یا با استفاده از ساعتها یا گوشیهای هوشمند دارای این تراشه، افراد میتوانند با نزدیک کردن تلفن یا ساعت به ماژول گیرنده اطلاعات تراشه، تراکنش مالی و رد و بدل وجه را انجام دهند. (لازمه استفاده از روش NFC، وصل بودن تلفن همراه یا ساعت به اینترنت است.)
در استفاده از کیف پول دیجیتال مبتنی بر کد QR، فرد باید QR حساب کیف پول مقصد را داشته باشد و آن را توسط کیف پول خود اسکن کند. پس از آن، باید مبلغ تراکنش را وارد و آن را تایید کند تا انتقال انجام گیرد. در ارسال دیجیتال با سرویس API نیز، به صورت برخط و از طریق اینترنتی، API سرویس دهنده کیف پول به فروشگاه آنلاین، اتصال پیدا خواهد کرد و فرایند پرداخت انجام خواهد شد.
کیف پول الکترونیکی بین المللی
همانطور که در تیتر دوم مقاله ذکر شده است، انواع کیفپولهای الکترونیکی و اینترنتی شامل کیفپولهای باز، کیفپولهای بسته و نیمهبسته، کیفپولهای رمزارز، کیفپولهای الکترونیکی NFC، کیفپولهای QR Code و کیفپولهای ارسال دیجیتال، در سراسر جهان منتشر شدهاند.
از میان کیفپولهای الکترونیکی و اینترنتی که به عنوان پرکاربردترین در سراسر جهان شناخته میشوند، میتوان به PayPal (پیپال)، Venmo، Square Cash، Zelle، Google Wallet، Facebook Messenger، و Revolut اشاره کرد.
دانلود اپلیکیشن کیف پول الکترونیکی
برای دانلود اپلیکیشنهای کیفپول الکترونیکی، فرد میتواند به سایت یا پلتفرمی که سازنده اپلیکیشن کیفپول الکترونیکی آن را برای دانلود قرار داده است، مراجعه کند. برخی از اپلیکیشنهای کیفپول الکترونیکی میتوانند از طریق مراجعه به فروشگاههای آنلاینی مانند بازار، گوگل پلی و مایکت قابل دانلود باشند، در حالی که برخی دیگر از آنها ممکن است از طریق مراجعه به وبسایتهای بانکی مانند بانک ملت، بانک رسالت و غیره، در دسترس باشند.
به یاد داشته باشید که در برخی موارد، ابتدا باید اپلیکیشن موبایلی بانکی که قصد استفاده از کیف پول الکترونیک آن را دارید، روی تلفن همراه خود نصب کنید و سپس کیف پول الکترونیک خود را در آن اپلیکیشن ایجاد نمایید.
سوالات متداول
1- کیف پول الکترونیک چیست؟
2- انواع کیف پول الکترونیک کدامند؟
